Ο Ζοζέπ Μπορέλ, Ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρέθηκε στην Κύπρο, συζητώντας με τον Υπουργό Εξωτερικών και τον Υπουργό Άμυνας, όσον αφορά την τουρκική παραβατικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και Ανατολική Μεσόγειο. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος αποχώρησε μετά την ολοκλήρωση δύο ημερών, όντας πλήρως ενημερωμένος για τη συνεχή προκλητικότητα της Τουρκίας στο νησί, καθώς συνέλεξε στοιχεία από τις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν και παρακολούθησε ο ίδιος τις έκνομες τουρκικές ενέργειες.
Συγκεκριμένα, υπό τη συνοδεία του Υπουργού Άμυνας, Σάββα Αγγελίδη, και του Αρχηγού της ΕΦ, Δημόκριτου Ζεβράκη, ο Ζοζέπ Μπορέλ μεταφέρθηκε με στρατιωτικό ελικόπτερο πάνω από την κυπριακή ΑΟΖ και το τεμάχιο 6 όπου δραστηριοποιείται παράνομα το τουρκικό γεωτρύπανο Γιαβούζ, γύρω από το οποίο έχουν στήσει ασπίδα προστασίας τουρκικά πολεμικά πλοία. Παράλληλα, παρατήρησε από αιθέρος και την πόλη-φάντασμα της Αμμοχώστου. Όπως τόνισε ο κ. Μπορέλ, «Είναι η μοναδική πόλη της Ευρώπης που είναι ακόμη διαιρεμένη», με τον Κύπριο ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη να απαντάει ότι είναι «Πολύ διαφορετικό να εξηγείς την κατάσταση σε κάποιον που δεν γνωρίζει τα δεδομένα στην Κύπρο και άλλο να τα βλέπεις προσωπικά με μια τέτοια επίσκεψη».
Όπως ανέφερε ο κ. Χριστοδουλίδης η επιλογή αυτής της επίσκεψης κατά τη δεδομένη χρονική στιγμή, αποτελεί μια σκόπιμη πράξη και στέλνει το μήνυμα ότι η ΕΕ «είναι παρούσα και εμπλέκεται στην Ανατολική Μεσόγειο και στέκεται ενωμένη πίσω από τα κράτη-μέλη της έναντι απειλών και επιθετικότητας, όχι μόνο με λόγια αλλά με πράξεις». Επιπλέον, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι συζητήθηκαν με τον Ευρωπαίο αξιωματούχο συγκεκριμένοι τρόποι, με τους οποίους θα απαντήσει η ΕΕ έναντι της κλιμάκωσης από την Τουρκία, στο πλαίσιο της εφαρμογής και ενίσχυσης των υφιστάμενων αποφάσεων, που έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο. Ακόμα, συζητήθηκε η συμπεριφορά και η πολιτική της Τουρκίας, με τον κ. Χριστοδουλίδης να την χαρακτηρίζει «ρεβιζιονιστική πολιτική, η οποία εφαρμόζεται με τη χρήση βίας», καθώς και η αρνητική επιρροή που έχει αυτή της η συμπεριφορά σε ολόκληρο το φάσμα των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Όπως επεσήμανε, αυτό «είναι ένα ζήτημα το οποίο θα συζητηθεί στο επερχόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων».
Ωστόσο, ο κ. Μπορέλ αναφέρθηκε σε διαπραγματεύσεις μέσω ανοιχτού διαλόγου με την Τουρκία στο πλαίσιο των καλών γειτονικών σχέσεων. Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «χαιρετίζουμε την πρόσκληση από την Κυβέρνηση της Κύπρου προς την Τουρκία να διαπραγματευτούν με καλή πίστη για την θαλάσσια οριοθέτηση μεταξύ των αντίστοιχων ακτών τους και θα εμπλακούμε και εμείς γιατί η περιφερειακή σταθερότητα αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ». Εξέφρασε επίσης την ελπίδα ότι «το επόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, με τη δική σας συμβολή, θα βοηθήσει να διασαφηνιστούν οι επιλογές και το πώς προχωρούμε έτσι ώστε να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα και να βελτιωθούν οι σχέσεις μας με την Τουρκία».
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να υπογραμμιστεί εκ μέρους μας ότι η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλασσών μαζί με την Τουρκία θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μόνο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Εφόσον η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την ΚΔ και πραγματοποιεί πειρατικές ενέργειες στην κυπριακή και ελληνική ΑΟΖ, είναι προφανές ότι δεν επιθυμεί να πραγματοποιηθεί δίκαιη οριοθέτηση. Εξάλλου, επανειλημμένα απέδειξε ότι μοναδικός και κύριος στόχος της αποτελεί η κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ είναι επίσης γνωστή και η αρνητική στάση που διατηρεί γύρω από οποιαδήποτε συζήτηση, όπως είναι και η βία που χρησιμοποιεί ανέκαθεν. Ας μην ξεχνάμε, πως η Τουρκία έδειξε ουκ ολίγες φορές την αδιαπραγμάτευτή της στάση. Παρόλα αυτά, ο διάλογος μεταξύ Λευκωσίας – Άγκυρας, είναι κάτι που σχεδιάζει να ζητήσει ο κ. Μπορέλ από την Τουρκία και ελπίζει να πραγματοποιηθεί πριν τις 13 Ιουλίου, δηλαδή πριν τη σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε, εάν και εφόσον η Τουρκία αποδεχτεί την πρόσκλησή του.
Όμως, φαίνεται ότι η προσπάθεια του αξιωματούχου κατάρρευσε πριν γίνει επίσημη πρόταση, καθώς η Άγκυρα αντέδρασε σχετικά με την επίσκεψη του κ. Μπορέλ στην Κύπρο. Ένα γεγονός που ήταν αναμενόμενο, αφού από τη στιγμή που η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη της ΚΔ, δεν θα δεχόταν καμιά συζήτηση με τη δεύτερη, ούτε με τη μεσολάβηση της ΕΕ. Επομένως, η τουρκική πλευρά επιχειρώντας να κινήσει όπως αυτή επιθυμεί τα νήματα, απαιτεί ουσιαστικά να τεθεί εκτός οποιαδήποτε πρόταση για απευθείας διάλογο Άγκυρας με Λευκωσία. Συγκεκριμένα, το τουρκικό Υπουργείο αναφέρει στη σχετική ανακοίνωσή του ότι μέχρι τη λύση του Κυπριακού, συνομιλητές των Ελληνοκυπρίων για το θέμα των οδοφραγμάτων θα είναι οι Τουρκοκύπριοι.
Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται ότι «εάν επιδιώκεται λύση στο θέμα της ανατολικής Μεσογείου, το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι να συναντηθούν οι δύο «λαοί» στο νησί το συντομότερο για τη δημιουργία ενός κοινού μηχανισμού συνεργασίας έρευνας και διαχείρισης υδρογονανθράκων, καθώς και διαμοιρασμού των εσόδων», προσθέτοντας ότι «η πρόταση της «τδβκ» στις 13 Ιουλίου 2019 διασφαλίζει την απαραίτητη βάση γι’ αυτό». Σημειώθηκε επίσης, ότι «Η οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στα δυτικά της νήσου Κύπρου θα είναι δυνατή μόνο μετά την επίλυση του Κυπριακού. Η Τουρκία δεν θα καθίσει ποτέ στο τραπέζι με την «ελληνοκυπριακή διοίκηση νοτίου Κύπρου» η οποία έχει σφετεριστεί τον τίτλο της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν εκπροσωπεί τους Τουρκοκύπριους». Με άλλα λόγια, για ακόμα μια φορά η Άγκυρα πιέζει να επιλυθεί το Κυπριακό ζήτημα, υπό δικούς της όρους και έπειτα από αλλεπάλληλες πιέσεις, εκμεταλλευόμενη τους τ/κ και ένα παράνομο κράτος που μόνο αυτή αναγνωρίζει. Έχει το θράσος να βάζει όρους και στην ΕΕ, ενώ η ίδια έχει εισβάλει και κρατά κατεχόμενο από τότε το 37% κράτους-μέλους της.
Άλλωστε, πώς να μην έχει τόσο θράσος, αφού εμείς οι ίδιοι της παραχωρήσαμε ένα τέτοιο δικαίωμα. Πρέπει να γίνει κατανοητό πριν να είναι πλέον πολύ αργά, ότι η Τουρκία δεν γνωρίζει από δημοκρατικούς διαλόγους και διαπραγματεύσεις, παρά μόνο εάν οι διάλογοι γίνουν σκληροί και αδιαπραγμάτευτοι. Αυτό ευνοείται κάλλιστα όταν η ίδια έχει ανοιχτά μέτωπα σε όλο το εύρος της περιοχής. Πρέπει επίσης να γίνει αντιληπτό, ότι για να συμμορφωθεί η Τουρκία για το καλό των περισσότερων χωρών της ΕΕ και πρωτίστως της Κυπριακής Δημοκρατίας και για να αποφέρει καρπούς η επίσκεψη του Ευρωπαίου αξιωματούχου, είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν κυρώσεις έναντι της Τουρκίας σε συνδυασμό με την αποκοπή προενταξιακής ενίσχυσης, που ανέρχεται στα 1,5 δισ. ευρώ. Επίσης, πρέπει να πραγματωθούν και άλλα βήματα ουσιαστικής αποτροπής των τουρκικών ενεργειών και όχι μόνο δηλώσεις αντίθεσης. Τέτοιες κινήσεις θα διαφοροποιήσουν σίγουρα τα δεδομένα και η Άγκυρα, από τη στιγμή που αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά οικονομικά προβλήματα, θα αποκτήσει σοβαρούς λόγους για να συζητήσει.
Σαφώς και η επίσκεψη του Ευρωπαίου αξιωματούχου είναι άκρως σημαντική και επιδεικνύει ενδιαφέρον προς το πρόσωπο της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τις συνεχείς παραβιάσεις εκ μέρους της Τουρκίας. Ωστόσο, αυτό πρέπει να συνδυαστεί και με άλλες ενέργειες που θα έχουν ως σκοπό την αποτροπή των τουρκικών ενεργειών, καθώς σκοπός του κ. Μπορέλ δεν είναι μόνο η παρακίνηση της Τουρκίας να παύσει να παραβιάζει τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, κάτι που μπορεί να αποβεί μοιραίο για τους αδύνατους, και στην προκειμένη περίπτωση για την κυπριακή πλευρά.
Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης
