Η διεθνής νομιμότητα των συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας με γειτονικά κράτη, όσον αφορά τον ενεργειακό τομέα, φαίνεται να τοποθετεί την Τουρκία σε μειονεκτική θέση απέναντι στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Η τουρκική κυβέρνηση είχε συνάψει στο πρόσφατο παρελθόν μια ανυπόστατη «συμφωνία» θαλάσσιας οριοθετήσεως με το ψευδοκράτος, σε μια προσπάθεια αντιμετωπίσεως των κινήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξαιτίας όμως της μη αναγνώρισης της οντότητας του ψευδοκράτους από τον διεθνή τομέα, η Άγκυρα στρέφεται για ακόμα μια φορά σε λύσεις που παραβιάζουν μεν το Διεθνές Δίκαιο, αποτελούν ωστόσο απειλή για την Κυπριακή Δημοκρατία σε περίπτωση εφαρμογής τους.

Η νέα απειλή αφορά την ενδεχόμενη συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, με την πρώτη να επιδιώκει τον καθορισμό κοινής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης για τις δύο χώρες. Στηρίζοντας την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης απέναντι στο καθεστώς Χάφταρ στον πόλεμο της Λιβύης, η Άγκυρα εξετάζει την εφαρμογή μιας κίνησης που θα σημάνει την απομόνωση και τον αποκλεισμό της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Υποναύαρχο του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, Cihat Yaycı, «Ο σκοπός της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ο περιορισμός της ΑΟΖ της Τουρκίας γύρω από τον κόλπο της Αττάλειας. Η Τουρκία ως παράκτια χώρα με τη μεγαλύτερη ακτή στην Ανατολική Μεσογειακή, δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείψει τα δικαιώματά της και τα δικαιώματα τoυ ψευδοκράτους». Σημείωσε, επίσης, ότι «η γεωγραφική θέση της Τουρκίας καθορίζει το δικαίωμά της να σχεδιάζει διαγώνιες γραμμές για να καθορίσει τις θαλάσσιες ζώνες της και να υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης με τη Λιβύη, το Ισραήλ και τον Λίβανο». Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Χουριέτ, σε μια τέτοια περίπτωση θα περιοριστεί η ΑΟΖ της Κύπρου προς όφελος του Ισραήλ και θα παρασχεθεί πρόσθετη περιοχή στην Τουρκία. Ωστόσο, τη δεδομένη χρονική στιγμή, είναι εμφανή τα προβλήματα στις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ και Τουρκίας – Αιγύπτου, ενώ στη Λιβύη δεν υπάρχει σταθερή κυβέρνηση για να αναλάβει αυτήν την πρωτοβουλία.

Επιπλέον, ο εν αποστρατεία Τούρκος υποστράτηγος, Τζεμ Γκιουρντενίρ, ανέφερε σε δηλώσεις του στην τουρκική εφημερίδα Γενί Σαφάκ, ότι «Το 2014 η Ελλάδα είδαμε ότι έκλεψε από τα θαλάσσια χωρικά ύδατα της Λιβύης 39 τετραγωνικά χιλιόμετρα εκμεταλλευόμενη την λεγόμενη υφαλοκρηπίδα της Κρήτης. Με βάση το διεθνές δίκαιο είναι αδύνατο η Κρήτη να πάρει τέτοιο θαλάσσιο χώρο από τη Λιβύη». Μεταξύ άλλων, πρόσθεσε ότι είναι ανάγκη να συναφθεί επειγόντως μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων «επειδή πρέπει να πούμε ότι τα 39 τ. χλμ. που κλάπηκαν από τη Λιβύη στην πραγματικότητα περιέχουν και περιοχές που κλάπηκαν και από την Τουρκία». «Η σύναψη συμφωνίας με τη Λιβύη θα είναι μια τόσο σημαντική εξέλιξη ώστε να προκαλέσει ‘σεισμό’ στην Ελλάδα. Για την Ελλάδα είναι εφιάλτης. Γι’ αυτό η στήριξη της κυβέρνησης της Τρίπολης η οποία είναι ενάντια στο καθεστώς Χάφτερ πιόνι των ΗΠΑ δεν αποτελεί μόνο υποστήριξη της νόμιμης κυβέρνησης που αναγνωρίζουν τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά ταυτόχρονα και μια κίνηση που θα προστατεύσει το μέλλον της Γαλάζιας Πατρίδας», ανέφερε.

Είναι δεδομένο ότι σε περίπτωση συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για θαλάσσια οριοθέτηση, θα ληφθούν υπόψιν μόνο οι ηπειρωτικές ακτές Τουρκίας – Λιβύης, ενώ τα ελληνικά νησιά στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της Ρόδου, του Καστελλορίζου, της Καρπάθου, της Κάσου και της Κρήτης θα αγνοηθούν. Είναι γνωστό, άλλωστε, το επιχείρημα που χρησιμοποιεί η Άγκυρα για διεκδίκηση ελληνικών εκτάσεων και αφορά την αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας των ελληνικών νησιών, επιχείρημα που παραβιάζει στοιχειώδεις κανόνες του Διεθνούς Δικαίουγια τις θαλάσσιες ζώνες των νησιών.

Όμως, η συμφωνία που εξετάζεται για να υπογραφεί προσφέρει στην Τουρκία το δικαίωμα ανατροπής των ελληνικών σχεδιασμών για εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού τα ελληνικά νησιά θα εμφανίζονται χωρίς υφαλοκρηπίδα βάσει διεθνούς συμφωνίας. Επίσης, το γεγονός ότι η Τουρκία δεν γειτνιάζει με την υπό οριοθέτηση περιοχή, δεν επιτρέπει τη χάραξη κοινών θαλάσσιων συνόρων βάσει του Διεθνούς Δικαίου. Επομένως, μια ενδεχόμενη συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης συνιστά ακόμα μια παραβίασή του.

Όσον αφορά τη Λιβύη, μια τέτοια συμφωνία φαίνεται να επεκτείνει τα θαλάσσιά της σύνορα. Τη δεδομένη στιγμή, η χώρα βρίσκεται σε εμφύλια κατάσταση. Στη μια πλευρά κυριαρχεί η «Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας» που είναι αναγνωρισμένη από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και έχει έδρα την Τρίπολη, ενώ απέναντί της βρίσκεται το καθεστώς του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ που επιδιώκει την κατάληψη ολόκληρης της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία στηρίζει στρατιωτικά και πολιτικά την αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη κυβέρνηση με επικεφαλής τον Φαγιέζ Αλ – Σάρατζ. Εάν λοιπόν ο Αλ – Σάρατζ υπογράψει συμφωνία με την Τουρκία, εκτός από την πρακτική τουρκική στήριξη στον εμφύλιο, θα αυξηθεί επίσης και η περιοχή δικαιοδοσίας της Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για θαλάσσιες περιοχές που βάσει της μέσης γραμμής ανήκουν στην Ελλάδα. Συνεπώς, η Τουρκία θα αποκτήσει επιτέλους επιφανειακή νομιμοποίηση για παρέμβαση σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο.

Οι διεθνείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί μέχρι σήμερα από την Κυπριακή Δημοκρατία χάνουν τη δύναμή τους σε περίπτωση αντίστοιχης αντιμετώπισης από τους Τούρκους. Οι συμμαχίες πρέπει να καθίστανται εκμεταλλεύσιμες όχι μόνο για οικονομικές συναλλαγές, αλλά και για αντιμετώπιση ενδεχόμενων εθνικών κινδύνων. Ενόσω δεν χρησιμοποιούμε το χαρτί της νομιμότητας απέναντι στις συνεχείς τουρκικές παραβιάσεις, η Τουρκία θα βρίσκει ελεύθερο το έδαφος για να εισβάλλει στις περιοχές μας.

Ο άξονας Ελλάδας – Κύπρου κινδυνεύει να καταρριφθεί από τις αλλεπάλληλες τουρκικές κινήσεις. Η Τουρκία επιθυμούσε ανέκαθεν την πλήρη αποκοπή της Κύπρου από τον ελληνικό εθνικό κορμό και την σταδιακή τουρκοποίηση του νησιού. Μια τέτοια είδους συμφωνία θα μπορούσε να αφήσει την Κύπρο αβοήθητη στο έλεος του Ερντογάν. Γι’ αυτό και τονίζουμε κάθε φορά τη σημαντικότητα της επανενεργοποίησης του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Την ύπαρξη δηλαδή κοινής στρατιωτικής άμυνας μεταξύ των δύο κρατών, που θα αποτρέπει οποιαδήποτε παρέμβαση από τρίτους. Επίσης, στο πλαίσιο των συζητήσεων μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου για σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών, η επαναλειτουργία του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος θα απομονώσει την Τουρκία.

Η αναβάθμιση της εξωτερικής πολιτικής Ελλάδας και Κύπρου, όπως και η ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος των δύο κρατών αποτελούν επιτακτική ανάγκη. Τα «διαβήματα» και οι καταδικαστικές δηλώσεις ενάντια στις τουρκικές προκλητικότητες δεν επέφεραν μέχρι σήμερα ουσιαστικά αποτελέσματα. Είναι πλέον γνωστή η τουρκική στρατηγική που οδηγεί τους αντιπάλους της Τουρκίας στο τραπέζι των συνομιλιών με σκοπό την αύξηση των διεκδικήσεών της και την μετέπειτα επίτευξη των σχεδίων της. Παρόλα αυτά, οι πολιτικοί μας ηγέτες επιμένουν στην επίλυση διαφορών μέσω διαπραγματεύσεων, χωρίς ωστόσο να λαμβάνονται προηγουμένως κατάλληλα μέτρα. Μπροστά στον κίνδυνο αποκλεισμού της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στα ελληνικά χωρικά ύδατα, Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να στραφούν σε ουσιαστικές λύσεις που θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον Τούρκο κατακτητή.

Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης