Σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, αναφέρθηκε στις απειλές της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, καθώς και στην αδιάλλακτη στάση της, όσον αφορά τα ζητήματα στη Μεσόγειο και τις σχέσεις της με τα γειτονικά κράτη.
Ο Έλληνας ΥΠΕΞ δήλωσε πως η Ελλάδα αδιαφορεί για την απειλή της Τουρκίας περί «casus belli», στην περίπτωση που ασκήσει το δικαίωμά́ της για επέκταση των χωρικών της υδάτων. Με αφορμή την παραπάνω δήλωση, αξίζει να ειπωθεί ξεκάθαρα τι είναι, εν τέλει, το περιβόητο «casus belli». Ο λατινικός αυτός όρος αποτελεί έννοια του Διεθνούς Δικαίου, η οποία μεταφράζεται στα Ελληνικά ως «αφορμή πολέμου». Η χρήση της από ένα κράτος προς ένα άλλο συνιστά απειλή.
Η Ελλάδα, παρά το ότι διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στη θέσπιση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, ως χώρα με σημαντικά συμφέροντα στη θάλασσα, δεν έχει καθορίσει μέχρι σήμερα τις θαλάσσιες ζώνες της. Το 1936, το ελληνικό́ κράτος καθόρισε τα χωρικά του ύδατα με εύρος 6 ν.μ. από την ακτογραμμή. Έκτοτε, παραμένει σε αδράνεια, εξαιτίας των τεταμένων σχέσεων με την Τουρκία.
Βάσει του άρθρου 3 της Σύμβασης, κάθε κράτος έχει δικαίωμα να καθορίσει τα θαλάσσια του χωρικά ύδατα, το εύρος των οποίων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 12 ν.μ. Επομένως, η Ελλάδα δικαιούται να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα ακόμα 6 ν.μ. Η Τουρκία, επιδιώκοντας την αποτροπή της Ελλάδας, το 1974, την απείλησε πως αν προεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, η πράξη της αυτή θα αποτελέσει αφορμή πολέμου. Η απειλή πήρε μορφή ψηφίσματος από την τουρκική́ Εθνοσυνέλευση, το 1995.
Σε καμία περίπτωση δεν συμφέρει στην τουρκική πλευρά η επέκταση της ελληνικής χωρικής θάλασσας στα 12 ν.μ. Βάσει του άρθρου 2 της Σύμβασης, τα χωρικά ύδατα αποτελούν επικράτεια του κράτους, όπου αυτό ασκεί απόλυτη κυριαρχία. Είναι σαφές λοιπόν, πως η Ελλάδα τότε θα καταστεί κυρίαρχος στο Αιγαίο, διότι το 72% της θαλάσσιας επιφάνειας του αρχιπελάγους θα της ανήκει δικαιωματικά. Επίσης, μόνο το 5% της Υφαλοκρηπίδας θα παραμένει υπό τη διεκδίκηση των δύο κρατών. Τέλος, οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» που όρισε η Τουρκία στο Αιγαίο και οι αμφισβητήσεις σχετικά με την ελληνική κυριαρχία επί ορισμένων νησιών, δεν θα έχουν απολύτως καμία σημασία για το καθεστώς στο Αιγαίο.
Η Τουρκία προσπαθεί να δώσει βαρύτητα στις απειλές της, επικαλούμενη τον νόμο για να στηρίξει τις διεκδικήσεις της. Το Αιγαίο είναι ημίκλειστη θάλασσα. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ότι στις ημίκλειστες θάλασσες, τα παράκτια κράτη υποχρεούνται σε συνεργασία ως προς θέματα περιβάλλοντος και θαλάσσιας επιστημονικής έρευνας. Φέρνοντας στα μέτρα της τη διάταξη, η Τουρκία υποστηρίζει πως, εφόσον το Αιγαίο είναι ημίκλειστη θάλασσα, θα πρέπει τα παράκτια κράτη να συνεργαστούν, προκειμένου ένα εξ αυτών να καθορίσει χωρική θάλασσα. Ο ισχυρισμός αυτός δεν βρίσκει κανένα νομικό έρεισμα. Η Ελλάδα, κατά το Άρθρο 3, έχει δικαίωμα μονομερούς καθορισμού της χωρικής της θάλασσας.
Η ελληνική πλευρά προέβη σε ένα τεράστιο λάθος, όταν αποδέχθηκε να συνομιλήσει με την Τουρκία για τον καθορισμό των χωρικών της υδάτων. Οι συνομιλίες δεν επέφεραν
κανένα αποτέλεσμα. Η Ελλάδα έχει δικαίωμα επέκτασης της χωρικής της θάλασσας. Σίγουρα, δεν πρέπει να αδιαφορεί για τις απειλές της Τουρκίας. Επομένως, πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα, για να σταματήσει να υποχωρεί συνεχώς, ούτως ώστε να μην ενοχληθεί η γειτνιάζουσα χώρα.
Ενόψει των εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο, θα έπρεπε να επιδείξει μία πιο ενεργή στάση. Κατ’ αρχάς, θα μπορούσε να λήξει το ζήτημα, προεκτείνοντας τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. Εν αντιθέσει, παραμένει απαθής. Διαχρονικά, οι ελληνικές κυβερνήσεις διαμηνύουν πως θα προβούν στην επέκταση της ελληνικής χωρικής θάλασσας, όταν κρίνουν πως είναι η κατάλληλη στιγμή. Σήμερα, τα λόγια αυτά αποδεικνύουν την χλιαρή εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους και την πολιτική διασκέδασης των εντυπώσεων που ακολουθεί ανά τα χρόνια.
Γραφείο Τύπου Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης
