Αρχικά, με την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, η Αλβανία υποστήριξε τις μεγάλες δυνάμεις απέναντι στους Νεότουρκους καθώς είχε αρκετά να κερδίσει από αυτή την συμμαχία.
Ακολούθως, με την λήξη των Βαλκανικών πολέμων, η Αλβανία αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος με την Συνθήκη του Λονδίνου (1913) και με το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1913) της παραχωρείται η περιοχή της Βορείου Ηπείρου. Η Ελληνική κυβέρνηση, αρχικά, αντιδρά και δεν δέχεται να παραχωρήσει την Β. Ήπειρο στην Αλβανία. Όμως με το ανανεωμένο πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1914), η Ελλάδα αναγκάζεται να παραχωρήσει την Β. Ήπειρο καθώς δεν θα αναγνωριζόταν η κυριαρχία της στα νησιά Ίμβρου, Τένεδου και Καστελόριζου.
Επίσης, οι Μεγάλες Δυνάμεις ζητούν από την Ελλάδα να μην ενθαρρύνει οποιασδήποτε μορφής αντιδράσεις από τους κατοίκους της περιοχής.
Η Ελληνική κυβέρνηση αναγκάζεται να αποσύρει τα στρατεύματά της από την περιοχή αλλά προτού το πράξει, ζητά από τις Μεγάλες Δυνάμεις όπως εγγυηθούν την ασφάλεια των πληθυσμών. Έτσι, σταδιακά αποχώρησαν τα στρατεύματα. Στην συνέχεια, οι Ηπειρώτες αρνήθηκαν να συμβιβαστούν με αποτέλεσμα στις 28 Φεβρουαρίου 1914 να επαναστατήσουν και ιδρύσουν προσωρινή κυβέρνηση με πρόεδρο τον Γεώργιο Χριστάκη – Ζωγράφου και με πρωτεύουσα το Αργυρόκαστρο. Οι Ηπειρώτες πίστευαν ότι είχαν προδοθεί από το Ελληνικό κράτος καθώς αποχώρησε από την περιοχή αλλά και για τον λόγο ότι το τελευταίο δεν τους εφοδίαζε με όπλα προκειμένου να αντισταθούν ενάντια στους Αλβανούς.
Οι περιοχές Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα, Δέλβινο, Άγιοι Σαράντα και τη Πρεμετή ήταν κάτω από την διοίκηση της αυτόνομης Βορείας Ηπείρου. Μετά την αποχώρησή του Ελληνικού στρατού ξέσπασαν ταραχές ανάμεσα στις Αλβανικές και Ηπειρωτικές δυνάμεις. Μετά από σφοδρές μάχες οι Ηπειρώτες κατάφεραν να πάρουν στον έλεγχο τους και τις περιοχές Ερσέκα, την περιοχή Κολωνίας και την Κορυτσά.
Με την παλικαρίσια αντίσταση των Ηπειρωτών η Αλβανία αναγκάζεται να κατέλθει σε συμφωνία όπου στις 17 Μαΐου το 1914 υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας. Με αυτή την συμφωνία αναγνωριζόταν επίσημα από την Αλβανία η αυτονομία της περιοχής υπό την αιγίδα του Πρίγκιπα Βηντ της Αλβανίας, ο οποίος δεν είχε ιδιαίτερες αρμοδιότητες. Η αλβανική κυβέρνηση θα είχε το δικαίωμα να διορίζει και να απολύει τους κυβερνήτες και τους ανωτέρους υπαλλήλους . Επίσης, η συμφωνία προέβλεπε όπως στην χωροφυλακή να στρατολογούνται μόνο αυτόχθονες (ντόπιοι) και απαγορευόταν η παραμονή στρατιωτικών δυνάμεων, οι οποίες δεν αποτελούνταν από ντόπιους εκτός και αν υπήρχε επανάσταση ή πόλεμος. Ακόμη, προέβλεπε στα σχολεία να διδάσκεται η Ελληνική γλώσσα και μόνο στις τρείς πρώτες τάξεις του δημοτικού η Αλβανική παράλληλα με την Ελληνική. Το μάθημα των θρησκευτικών θα διδασκόταν στα Ελληνικά.
Η κυβέρνηση της Β. Ηπείρου ζητά από τις Μεγάλες Δυνάμεις όπως εγγυηθούν για το πρωτόκολλο. Την 1 Ιουνίου οι Μεγάλες Δυνάμεις επικυρώνουν το πρωτόκολλο και λίγες μέρες αργότερα, στις 23 Ιουνίου το 1914, η Αλβανική κυβέρνηση αποδέχεται το πρωτόκολλο όπου και παρέδωσε το επίσημο έγγραφο του πρωτοκόλλου στην αυτόνομη κυβέρνηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κάτοικοι της Χειμάρας δεν ήταν υπέρ του πρωτοκόλλου καθώς επιθυμούσαν την Ένωση με την Ελλάδα (Ένωσις ή Θάνατος).
Λίγες μέρες μετά τέθηκε σε εφαρμογή το πρωτόκολλο αλλά λόγω της έναρξης του Α’ Παγκοσμίου πολέμου δεν λειτούργησε. Το ίδιο συνέβη και μετά την λήξη του πολέμου, αν και δεν αναιρέθηκε ποτέ με κάποια άλλη συμφωνία.
Τέλος, ως φοιτητές και ως ενεργοί πολίτες οφείλουμε να έχουμε άσβεστη την μνήμη μας στους αγώνες του απανταχού Ελληνισμού αλλά και να στηρίζουμε την κάθε προσπάθεια επιβίωσης του. Όσοι στοχεύουν την εξαφάνιση κάθε Ελληνικού στοιχείου από περιοχές που νόμιμα ανήκουν στο ελληνικό κράτος και είναι πέρα για πέρα Ελληνικές θα μας βρούν μπροστά τους.
Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ. Θεσσαλονίκης
