Την νέα κυβερνητική πολιτική για το θέμα των αιτήσεων ασύλου παρουσίασε πρόσφατα ο Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, σε διάσκεψη Τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε αρχικά ότι η Κύπρος και οι Κύπριοι βίωσαν τον πόλεμο και την προσφυγιά, τονίζοντας ότι «γνωρίζουμε πολύ καλά πότε και πώς να τείνουμε χείρα βοηθείας στους συνανθρώπους μας που πραγματικά κινδυνεύουν». Αφού εξήγησε τον όρο πρόσφυγας, ο κ. Νουρής πρόσθεσε ότι δεν ανήκουν όλοι οι αιτούντες άσυλο που βρίσκονται στην Κύπρο σε αυτή την κατηγορία, τονίζοντας ότι υπάρχουν χιλιάδες οι οποίοι προέρχονται από ασφαλείς χώρες, δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο αν επιστρέψουν στις χώρες τους, αλλά εκμεταλλεύονται το σύστημα και τα κενά στις νομοθεσίες μας ώστε να παραμένουν στην Κύπρο.
Ο Υπουργός, μιλώντας για τον μεγάλο αριθμό αιτήσεων και ξεκινώντας την παρουσίαση της νέας πολιτικής, σημείωσε ότι μεταξύ 2014 και πρώτου τριμήνου του 2020, οι νέες αφίξεις αυξήθηκαν δραματικά και έφτασαν τις 34 χιλιάδες, σχεδόν όσος και ο πληθυσμός της Πάφου, σε σχέση με τις 14,440 χιλιάδες την προηγούμενη πενταετία, καθιστώντας την Κύπρο αναλογικά πρώτη μεταξύ όλων των χωρών-μελών της ΕΕ σε αριθμό αιτούντων ασύλου. Σήμερα, σύμφωνα με τον Υπουργό, οι αιτούντες άσυλο στην Κύπρο αποτελούν το 3,8% του πληθυσμού της χώρας, την ίδια ώρα που στις υπόλοιπες χώρες πρώτης γραμμής, δηλαδή στην Ελλάδα, στη Μάλτα, στην Ιταλία και στην Ισπανία τα ποσοστά αιτούντων είναι κάτω του 1%.
Στη συνέχεια, ο κ. Νουρής ανέφερε πως «σήμερα, υπάρχουν δυο δίοδοι εισόδου αιτητών ασύλου στην Κυπριακή Δημοκρατία: αυτές οι οποίες βρίσκονται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του κράτους και αφορούν εικονικούς φοιτητές και εικονικούς γάμους και αυτές που δεν μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά και αφορούν τους μετανάστες που φτάνουν στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, είτε από τα κατεχόμενα, είτε δια θαλάσσης». Συγκεκριμένα, για τη διέλευση αιτούντων άσυλο από τα κατεχόμενα, ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ότι «το 75% των παράτυπων μεταναστών, φθάνουν στις ελεύθερες περιοχές μέσω των κατεχομένων και της γραμμής αντιπαράταξης».
Είναι ανεπίτρεπτο ένα νόμιμο κράτος να μην μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά τη διέλευση παράνομων μεταναστών. Τι θα γίνει στην περίπτωση που θα έχουμε μια μαζική «εισβολή» μεταναστών όπως αυτή του Έβρου από τα κατεχόμενα; Αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, με άμεσο κλείσιμο των οδοφραγμάτων, τότε πολύ πιθανόν να εισέλθουν ακόμη περισσότεροι παράνομοι μετανάστες στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Σχεδόν παντού στην Ευρώπη, οι αριθμοί των μεταναστών μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Στην Κύπρο, ωστόσο, την τελευταία πενταετία, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι με την δραματική αύξηση των αριθμών αιτήσεων ασύλου. Έτσι, οι πολυάριθμοι αιτούντες περιμένουν χρόνια την απόφαση των αρχών, οδηγώντας το σύστημα ασύλου στα πρόθυρα της κατάρρευσής του. Αρκετές χώρες, κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο, όταν ένιωσαν να απειλούνται και να κινδυνεύουν ότι θα υποχρεωθούν να δεχτούν χιλιάδες μετανάστες, έκλεισαν τα σύνορα.
Στην δική μας περίπτωση, ωστόσο, κανείς δεν σκέφτεται να κλείσει και να φυλάξει αποτελεσματικά την Πράσινη Γραμμή, η οποία αποτελεί την κυριότερη πηγή εισροής παράνομων μεταναστών. Πουθενά δεν είναι ευκολότερη η είσοδος στην ΕΕ όσο στην Κύπρο. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο έρχονται από τα κατεχόμενα. Εκατοντάδες χιλιόμετρα από τις ακτές της Συρίας, στην ουσία δεν υπάρχουν φράχτες και συνοριοφύλακες που να απωθούν τους παράνομους μετανάστες.
Έπειτα, ο κ. Νουρής σημείωσε ως δυο από τα μεγαλύτερα κενά τους εικονικούς γάμους και τους εικονικούς φοιτητές. Για το πρώτο είπε πως «υπολογίζεται ότι την τριετία 2017 – 2019 τελέστηκαν σχεδόν τέσσερις χιλιάδες εικονικοί γάμοι κατά κύριο λόγο από συγκεκριμένα Δημαρχεία». Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Υπουργός ανέφερε, ότι «για την τέλεση γάμων θα απαιτείται εξασφάλιση πιστοποιητικού ελευθερίας, ενώ θα αφαιρείται από κάθε δήμο η δυνατότητα τέλεσης πολιτικών γάμων εάν αποδειχθεί ότι τελεί εικονικούς». Όσον αφορά τους εικονικούς φοιτητές, ο κ. Νουρής δήλωσε ότι από τον Σεπτέμβρη η εγγραφή υπηκόων τρίτων χωρών σε κολλέγια θα προϋποθέτει πέντε αυστηρότερες ασφαλιστικές δικλίδες, όπως την υποβολή τραπεζικής βεβαίωσης, τη δήλωση του αιτούντος ότι δεν διατρέχει κίνδυνο στη χώρα του και μια πιστοποίηση καλής γνώσης της αγγλικής. Ακόμα, ο αιτών θα έχει το δικαίωμα εργασίας μόνο στο πλαίσιο της πρακτικής εξάσκησης εντός του προγράμματος σπουδών του ή σε συναφή κλάδο. Επίσης, ο αριθμός των εγγραφών στην ίδια ακαδημαϊκή χρονιά συνολικά δεν θα ξεπερνά τον μέγιστο αριθμό των επιτρεπόμενων θέσεων που το Υπουργείο Παιδείας θα παραχωρεί.
Ακολούθως, ο κ. Νουρής αναφέρθηκε σε εκσυγχρονισμό της πολιτικής ασύλου, μέσω τεσσάρων τροποποιητικών νομοσχεδίων. Αρχικά, ανέφερε για μείωση του χρόνου προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο από 75 σε 15 ημέρες, καθώς και για μείωση του χρόνου εκδίκασης εφέσεων στο Ανώτατο Δικαστήριο από 42 σε 10 ημέρες. Έπειτα, ο Υπουργός ανέφερε πως λόγω του συνολικού αριθμού των 33 χιλιάδων ατόμων, η Υπηρεσία Ασύλου ενισχύεται με 33 πρόσωπα, ώστε να αποφευχθούν εγκρίσεις αιτήσεων που δεν ευσταθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Τέλος, ο ΥΠΕΣ εξήγησε ότι με την έκδοση απορριπτικής απόφασης, ο αιτών θα προωθείται στη χώρα καταγωγής του, ενώ αιτήσεις για άσυλο που θα παραλαμβάνονται από πολίτες 21 χωρών, οι οποίες κρίνονται ως ασφαλείς, θα θεωρούνται προδήλως αβάσιμες.
Παράλληλα, ο ΥΠΕΣ ανέφερε ότι πέραν του κέντρου πρώτης υποδοχής Πουρνάρα, προχωρεί η ανέγερση ενός νέου χώρου φιλοξενίας στη Μενόγεια, στον χώρο των παλιών εγκαταστάσεων της Επιτροπής Σιτηρών. Στο νέο κέντρο θα διαμένουν όλοι ανεξαίρετα οι αιτούντες άσυλο μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης της αίτησής τους. Όσον αφορά τον επαναπατρισμό αιτούντων, των οποίων η αίτηση απορρίφθηκε, ο Υπουργός αναφέρθηκε σε προσπάθεια συνεννόησης με τρίτες χώρες μέσω Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ακολούθως επεσήμανε, ότι «αποκλειστική επιδίωξη είναι να αποτρέψουμε όλους όσοι θέλουν να εκμεταλλευτούν το σύστημα και τη φιλοξενία μας». Καταλήγοντας, ο Υπουργός Εσωτερικών, ανέφερε ότι παρόλο που «διεκδικούμε σαν ισότιμο κράτος-μέλος της ΕΕ στήριξη και βοήθεια, την τύχη μας, θέλουμε να την κρατούμε στα δικά μας χέρια».
Είναι γεγονός, ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανεξέλεγκτα αυξανόμενη ροή μεταναστών από την Τουρκία και διαμέσου των κατεχόμενων περιοχών προς τις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το όλο ζήτημα διογκώνεται, κυρίως, λόγω της στάσης της Τουρκίας που διοχετεύει στις ελεύθερες περιοχές μετανάστες, ως επί το πλείστον Σύρους και Αφρικανούς, αφού όπως καταδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία, 6 στους 10 αιτούντες άσυλο έρχονται από τη Νεκρή Ζώνη. Είναι πλέον φανερό πως οι παράνομες «αρχές» των κατεχομένων, όπως επίσης και η ίδια η Τουρκία η οποία ελέγχει τα κατεχόμενα, συμβάλλουν αρκετά έτσι ώστε μια χώρα του μεγέθους της Κύπρου να φιλοξενεί τους περισσότερους κατά κεφαλήν μετανάστες στην ΕΕ. Αν αναλογιστούμε τον ρυθμό αύξησης των παράνομων αφίξεων μεταναστών των τελευταίων χρόνων, τότε σε 5 χρόνια οι αιτούντες πολιτικό άσυλο, δεν αποκλείεται να ανέρχονται στο 10% του συνολικού πληθυσμού της Κύπρου. Η αντιμετώπιση των αδυναμιών του συστήματος με νέα μέτρα, έστω και αργοπορημένη, θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για τη μείωση του μεταναστευτικού προβλήματος που απασχολεί τη χώρα μας. Επίσης, με αυτόν τον τρόπο υπάρχει ακόμα ένας λόγος να απαιτήσουμε το άμεσο κλείσιμο των οδοφραγμάτων, που συμβάλλουν μέσω της διέλευσης των πολιτών από αυτά στην κύρια οικονομική ένεση του κατακτητή, ενώ αποτελούν και τα σημεία που υποβοηθούν στην έμμεση αναγνώρισή του, προκειμένου να προστατευτούμε και από πιθανές ανεξέλεγκτες ροές μεταναστών από τα κατεχόμενα.
Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης
