Τα συναντάμε στον δρόμο μας και συνήθως τα προσπερνάμε χωρίς να τα παρατηρήσουμε, αφού συνήθισε το μάτι μας τη συνύπαρξη μνημείων και σύγχρονων κτισμάτων μέσα στην πόλη.

Πάνω στα Ελληνιστικά τείχη της Θεσσαλονίκης, βλέπουμε για πρώτη φορά σοβαρά συμπληρωματικά έργα επί αυτοκρατορίας του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Μέγας Θεοδόσιος, όμως, θα είναι αυτός που θα ορθώσει τα Βυζαντινά τείχη της πόλης σε μία από τις προσωρινές εγκαταστάσεις του κέντρου της αυτοκρατορίας στη Θεσσαλονίκη λόγω στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Κατά προσέγγιση, τα τείχη μετά την επέκτασή τους, περίκλειαν τη Θεσσαλονίκη με τα εξής όρια. Ανατολικά, εκτείνονταν από την ανατολική πλευρά του Λευκού Πύργου προς τα βόρεια μέχρι τα σημερινά «κάστρα», ακολουθώντας το ύψος της οδού Φιλικής Εταιρείας. Στα δυτικά, το τείχος ξεκινάει από το Φρούριο του Βαρδαρίου ή αλλιώς Τοπ Χανέ, περνάει τη σημερινή Πλατεία Δημοκρατίας, εκτείνεται μέχρι την Αγίου Δημητρίου, μέσω της οδού Αγίας Ειρήνης και τελειώνει στο σημείο ένωσης των οδών Αρκαδιουπόλεως και Κλαυδιανού. Τα βόρεια και νότια όρια, ρυθμίζονται αν ενώσουμε νοητά τα ανατολικά και δυτικά άκρα.

Σήμερα, μπορούμε εύκολα να θαυμάσουμε ένα μέρος από αυτά τα σημαντικά οχυρωματικά έργα, αφού επί της Εγνατίας οδού, δυτικά του πανεπιστημίου και ανατολικά της Παναγίας της Δεξιάς, συναντάμε ένα τμήμα των ανατολικών τειχών. Όπως επίσης και στην Άνω Πόλη, συναντάμε ένα αρκετά μεγάλο τμήμα των τειχών, το οποίο προκαλεί δέος μόνο και μόνο στην όψη του.

Προκαλεί ρίγος στον καθένα που θα κοντοσταθεί κάτω από τα πανύψηλα τείχη και θα προσπαθήσει να ξεδιαλύνει κάποια λέξη από τις προαιώνιες επιγραφές που κοσμούν κάποια τμήματα των αρχιτεκτονικών αυτών θαυμάτων. Συγκινεί μόνο και μόνο η σκέψη ότι έχουμε τη δυνατότητα να ακουμπάμε πάνω σε κτίσματα που πάνω τους πέρασαν αυτοκράτορες της χιλιόχρονης και άλλοτε κραταιής Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζαντινής).

Στόχος μας είναι να αναδείξουμε τη μνημειακή παράδοση και κληρονομιά της Θεσσαλονίκης, η οποία δεν τυγχάνει της αναγνώρισης που της αξίζει, δεδομένης της σημασίας που είχε η πόλη κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής, αλλά και της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ενδεικτικός ήταν ο «τίτλος» που συνόδευε την πόλη κατά τη βυζαντινή περίοδο και που την ήθελε δεύτερη στη ιεραρχία μετά τη Βασιλεύουσα. «Θεσσαλονίκην μετά την μεγάλη παρά Ρωμαίων πρώτην πόλιν (σ.σ ήτοι την Κωνσταντινούπολη)».

Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης