Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το βράδυ της Δευτέρας 14 Δεκεμβρίου, προέβησαν σε μία ενέργεια που είχε καθυστερήσει εδώ και πολύ καιρό, αποφασίζοντας τελικά την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, στη βάση του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Εχθρών της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act – CAATSA), εξαιτίας της προμήθειας του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από τη γνωστή εταιρεία Rosoboronexport (ROE). Ουσιαστικά, με αυτή την ενέργεια, οι ΗΠΑ χωρίς να κόψουν τις γέφυρες συνεννόησής τους με την Τουρκία, θέτουν ως όρο για την ομαλοποίηση των σχέσεων την άρση του τετελεσμένου που επέβαλε η Άγκυρα με την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος.
Δικαιολογώντας την απόφαση της κυβέρνησής του, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, δήλωσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέστησαν σαφές στην Τουρκία, στο ανώτατο δυνατό επίπεδο και σε πολλές ευκαιρίες, ότι η αγορά του συστήματος S-400 θα έθετε σε κίνδυνο την αμερικανική στρατιωτική τεχνολογία, όπως και στρατιωτικούς των ΗΠΑ, και ότι θα προσέφεραν ουσιώδη χρηματοδότηση στην πολεμική βιομηχανία της Ρωσίας». Ακολούθως, ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πρόσθεσε ότι η Τουρκία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει έναν «πολύτιμο σύμμαχο» για τις ΗΠΑ και κάλεσε την ηγεσία της να αναθεωρήσει τη στάση της στο επίμαχο ζήτημα.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των προβλέψεων του Τμήματος (Section 231) του CAATSA, επιβάλλονται πλήρεις κυρώσεις και περιορισμοί στην έκδοση θεωρήσεων στον Ισμαήλ Ντεμίρ, επικεφαλής της Προεδρίας Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB) που είναι αρμόδια για όλο το αμυντικό πρόγραμμα της Τουρκίας, στον αντιπρόεδρό της, Φαρούκ Γιγίτ, στον Σερχάτ Τζένκογλου, επικεφαλής του τμήματος Αεροπορικής Άμυνας και Διαστήματος, καθώς επίσης και στον Μουσταφά Αλπέρ Ντενίζ, υπεύθυνο προγραμμάτων στην Περιφερειακή Διεύθυνση Αεροπορικών Αμυντικών Συστημάτων της SSB. Γι’ αυτούς προβλέπεται το πάγωμα καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων καθώς και των συναλλαγών.
Περαιτέρω, για την Προεδρία των Αμυντικών Βιομηχανιών, επιβάλλονται κυρώσεις εξαγωγών, απαγόρευση χορήγησης δανείων και πιστώσεων από τις ΗΠΑ και δανείων από διεθνείς οικονομικούς θεσμούς. Επιπλέον, το Γραφείο Ελέγχου Περιουσιακών Στοιχείων Εξωτερικού (Office of Foreign Assets – OFAC) του Αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών πρόσθεσε την SSB στη σχετική λίστα του, καθώς και τους προαναφερθέντες αξιωματούχους στον κατάλογο όσων προσώπων υπόκεινται σε πάγωμα κάθε περιουσιακού στοιχείου στις ΗΠΑ, ενώ Αμερικανοί υπήκοοι υπόκεινται σε απαγόρευση πραγματοποίησης συναλλαγών με τα πρόσωπα αυτά.
Το τουρκικό ΥΠΕΞ αντέδρασε άμεσα στις εν λόγω κυρώσεις καθώς σε ανακοίνωσή του, καταδίκασε ως «ολέθριο λάθος» τις κυρώσεις των ΗΠΑ για την αγορά και απόκτηση ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων S-400 και διεμήνυσε ότι θα προβεί σε αντίποινα, αφού είχε καλέσει επανειλημμένα την Ουάσινγκτον να επιλυθεί το ζήτημα μέσω διαλόγου και της διπλωματικής οδού. Κάνει δε λόγο, χαρακτηριστικά, για «ανάλογη απάντηση, όπως και όποτε κρίνει σκόπιμο», προσθέτοντας πως «δεν θα διστάσει να λάβει τα μέτρα που θεωρεί απαραίτητα για τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας».
Η ενέργεια των ΗΠΑ έρχεται μερικές ημέρες μετά από την άνευρη απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να παραπέμψει στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου του 2021 το ζήτημα της επιβολής τομεακών κυρώσεων εναντίον της Άγκυρας. Προφανώς, η απόφαση αυτή αφήνει εκτεθειμένη την ΕΕ, καθώς μια από τις δικαιολογίες που ειπώθηκαν προκειμένου να μην ληφθούν σκληρά μέτρα κατά της Άγκυρας, είχε να κάνει με τον ρόλο που παίζει η Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Έναν ρόλο που οι Αμερικανοί, από την άλλη, δεν φάνηκε να υπολογίζουν. Οι κυρώσεις αυτές προφανώς και δεν θα πλήξουν ανεπανόρθωτα την τουρκική οικονομία. Ωστόσο, αποδεικνύεται η αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να στείλουν ένα πρώτο μήνυμα στον Ερντογάν για την ενόχληση που προκαλεί η συμπόρευσή του με τη Ρωσία και η ανεξέλεγκτη νεο-οθωμανική πολιτική σε διάφορα μέτωπα. Παράλληλα όμως, η στάση αυτή υιοθετήθηκε από τις ΗΠΑ προκειμένου η τουρκική πλευρά να μετριάσει τη στάση της και να κατέλθει σε συζήτηση ή και διαπραγμάτευση, με απώτερο σκοπό την εκ νέου διεκδίκηση από την αμερικανική πλευρά, του ελέγχου επί της ευρύτερης περιοχής.
Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης
