Με το πέρας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Ευρώπη επικρατούσαν άθλιες οικονομικές συνθήκες, εξαιτίας του οικονομικού κραχ του χρηματιστηρίου, ενώ παράλληλα κυριαρχούσε και ο φόβος των μεγαλοκτηματιών για την άνοδο του Κομμουνισμού, με αποτέλεσμα να ενισχυθούν δικτατορικά πολιτικά καθεστώτα. Αυτές οι συνθήκες και διάφορα πολιτικοοικονομικά σύνδρομα που έπλητταν την Ευρώπη, οδήγησαν εν τέλει στον καταστροφικό Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα δύο στρατόπεδα του Β’ Π.Π ήταν ο Άξονας Ιταλίας – Γερμανίας– Ιαπωνίας και από την άλλη πλευρά οι Σύμμαχοι, τους οποίους απάρτιζαν η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ελλάδα. Αργότερα, εντάχθηκαν στη Συμμαχία η Σοβιετική Ένωση, η Κίνα, οι Η.Π.Α, η Αυστραλία και η Γιουγκοσλαβία. Οι δυνάμεις του Άξονα κατέλαβαν την Πολωνία, την Αυστρία, τη Δανία, την Ολλανδία, την Ελλάδα, την Αλβανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, ενώ υπό την κατοχή τους είχαν σχεδόν ολόκληρη την Αφρική και την Ασία πριν την συμμαχική απελευθέρωση των εδαφών αυτών.
Στις 7 Δεκεμβρίου 1941, με το κτύπημα του Άξονα κατά των αμερικανικών δυνάμεων στο Περλ Χάρμπορ, οι Η.Π.Α εντάχθηκαν στις συμμαχικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα ο Άξονας να δεχθεί ένα σημαντικό χτύπημα. Αργότερα, η ήττα στα εδάφη της Σοβιετικής Ένωσης, η μάχη της Νορμανδίας και η μεγάλη ήττα του ισχυρού AFRICA CORPS από τον στρατηγό Μοντγκόμερι όρισαν το τέλος του Άξονα που έπεσε οριστικά το 1945 με την οριστική παράδοση της Γερμανίας.
Κατά την περίοδο που ξέσπασε ο Β’ Π.Π, η Κύπρος έδινε τους δικούς της αγώνες για αποτίναξη του βρετανικού ζυγού και Ένωση με την Μητέρα Ελλάδα. Οι Κύπριοι, μετά τα Οκτωβριανά, αντιμετώπιζαν τεράστια προβλήματα στις σχέσεις τους με τους Βρετανούς αποικιοκράτες, οι οποίοι με δικτατορικό τρόπο κυβερνούσαν την Κύπρο μας. Με την κήρυξη του πολέμου, οι βρετανικές αρχές ζήτησαν από τους κατοίκους του νησιού να ενισχύσουν τον αγώνα κατά του Φασισμού και του Ναζισμού και υπαινίσσονταν ότι μετά τον πόλεμο θα επέλθει η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Οι Έλληνες της Κύπρου, ειδικότερα μετά το περίτρανο «ΟΧΙ» του Ιωάννη Μεταξά που διατράνωνε τη θέληση του ελληνικού λαού για νίκη έναντι του ναζισμού, ξεκίνησαν με εντατικούς ρυθμούς να εντάσσονται στις συμμαχικές δυνάμεις. Είχαν την ελπίδα πως η Αγγλία θα τηρήσει την υπόσχεσή της, παρέχοντας στην Κύπρο το δικαίωμα της Αυτοδιάθεσής της για την πολυπόθητη Ένωση με την Ελλάδα.
Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατετάγησαν συνολικά πάνω από 12 χιλιάδες Κύπριοι. Οι Κύπριοι πολέμησαν στο πλευρό των Συμμάχων σε διάφορα μέτωπα. Η συμμετοχή τους ήταν πολύ σημαντική, ιδιαίτερα στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, αποδεικνύοντας ακόμα μια φορά τον άρρηκτο δεσμό μεταξύ της Κύπρου και της Μητροπολιτικής Ελλάδας. Πολλοί Κύπριοι αγωνίστηκαν στη Γαλλία μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου του 1940. Ακόμα, έλαβαν μέρος στη Μάχη του Κασσίνο, στην οποία κάτω από αντίξοες συνθήκες, γεμάτοι θάρρος, διακρίθηκαν για την αυτοθυσία τους.
Έλαβαν μέρος και στη μάχη της Αβησσυνίας, μεταφέροντας τρόφιμα και πολεμοφόδια, συντελώντας στην επιτυχή έκβαση της μάχης, αψηφώντας τον καταιγισμό από σφαίρες και εκρήξεις. Στα αλβανικά σύνορα, το κυπριακό σώμα έγραψε ένδοξες σελίδες. Το 1941 στάλθηκαν Κύπριοι στην Μητροπολιτική Ελλάδα για βοήθεια των συμμαχικών στρατευμάτων, όπου και βοήθησαν στη δημιουργία αεροδρομίων, δρόμων, αλλά και στη μεταφορά πολεμοφοδίων στις γραμμές πυρός. Κατά την γερμανική εισβολή και κατοχή, πάρα πολλοί αιχμαλωτίστηκαν τόσο στην Στερεά Ελλάδα, όσο και στην Κρήτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κύπριοι στρατιώτες δεν συμμετείχαν μόνο σε μάχες της ξηράς, αλλά ενίσχυσαν επίσης και τις θάλασσες με τη συμμετοχή τους στα αποβατικά σκάφη και στο Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό.
Επιπλέον, η Κύπρος βοήθησε και οικονομικά τον αγώνα, στέλνοντας χρήματα στον ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, ενώ ιδρύθηκε η λέσχη που είχε ως σκοπό να συλλέξει χρήματα για την ενίσχυση του ταμείου της Ελληνικής Αεροπορίας. Το 1940 αυτά τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά του αεροπλάνου «Speedfire» και ενίσχυσαν τον Βρετανικό Ερυθρό Σταυρό, προκειμένου να καλυφθούν τα έξοδα των πληγέντων του πολέμου στη Μεγάλη Βρετανία. Παράλληλα, η Κύπρος προσέφερε φυσικούς πόρους στους συμμάχους, αξιοποιώντας την ξυλεία της για τη ναυπήγηση πλοίων και το μετάξι της Γεροσκήπου για την κατασκευή αλεξίπτωτων.
Αξιοσημείωτη είναι και η συμμετοχή των γυναικών, αφού οι Κύπριες είχαν συνεισφέρει στον αγώνα ως οδηγοί, μηχανικοί και αποθηκάριοι, αντικαθιστώντας τους άντρες που μπορούσαν να ενισχύσουν το μέτωπο. Η προσφορά της Κύπρου στον Β΄Π.Π ήταν πολύτιμη και χαιρετήθηκε τόσο από τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Ουίνστον Τσώρτσιλ, όσο και από τον Συνταγματάρχη F. Lushington, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά «Έχετε παραπάνω από δικαίωμα να είστε περήφανοι για τον ρόλο, που διαδραματίσατε στην επιτυχία».
Ο απολογισμός του αγώνα ήταν ότι 600 Κύπριοι έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών. Επίσης, 2500 Κύπριοι κρατήθηκαν αιχμάλωτοι κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π σε δέκα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία του αιχμαλώτου ιατρού, Αντρέα Μικελλίδη, μετά την απελευθέρωσή του από τις φυλακές. Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Οι πρώτοι μήνες της αιχμαλωσίας εις την Γερμανίαν υπήρξαν πραγματικά μαρτυρικοί. Υποχρεωτική πολύωρος βαρεία εργασία 10-14 ώρας ημερησίως, κάτω από δυσμενεστάτας καιρικάς συνθήκας, όπου το ψύχος έφθανε τους 26-28 βαθμούς υπό το μηδέν, με κακήν ένδυσιν και κακίστην διατροφή. Η δε στέγασις εις τα παραπήγματα πολύ απείχεν από του να είναι ανθρώπινος.»
Ο πόλεμος τελείωσε και ο Ελληνισμός της Κύπρου ανέμενε τη λύτρωσή του, την Ένωση μετά της Ελλάδος. Οι Σύμμαχοι όμως δεν κράτησαν τον λόγο τους. Ο κυπριακός λαός σύσσωμος έδωσε το παρόν του στον αγώνα ενάντια στον φασισμό και τον ναζισμό, όμως οι «φίλοι του άλλου πολέμου», όπως τους χαρακτηρίζει ο Γιώργος Σεφέρης στο ποίημά του «Σαλαμίνα της Κύπρος», αρνήθηκαν να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους. Η συμβολή των Κυπρίων σε ακόμα μια μάχη του Ελληνισμού αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα ότι Ελλάδα και Κύπρος παραμένουν άρρηκτα συνδεδεμένες εδώ και 3500 χρόνια. Η Κύπρος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας και στην εποχή του «νεοκυπριωτισμού», υπάρχουν ακόμα κάποιοι ρομαντικοί που αναμένουν τον μαντατοφόρο να τους αναγγείλει το πολυπόθητο μήνυμα της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
Γραφείο Τύπου
Π.Ε.Ο.Φ Θεσσαλονίκης
